Pirinç

Pirincin Tarihi ve Ticareti

Pirinç dünyada beş kıtada ve yüzden fazla ülkede üretilmekte, miktar ve tüketim açısından Buğday ve Mısır'dan sonra üçüncü sırayı almaktadır. Dünyadaki insanların %70'inin tek besin kaynağıdır.

M.Ö. 5.000 yıllarından itibaren üretiminin yapıldığı düşünülmektedir. M.Ö. 2.800 yıllarında Çin İmparatorluğunda geniş anlamda yetiştirilirken sonraki 500 yıl içinde Anadolu üzerinden Avrupa Kıtası'na, İran üzerinden Nil Deltasın'a yayılmıştır.

1685 yılında bir gemi arızası sonucu tesadüfen Amerika kıtasına girmiştir. Bu kıtada hızlı ve yaygın bir şekilde üretilir-tüketilir bir ürün olurken aynı zamanda bir ticari meta haline gelmiştir. Önce 1700 yılında İngiltere'ye 300mt pirinç ihraç edilmiş, yirmi yıl içinde üretim sahaları genişlemiş ve bu miktar 4.500 mt'ye ulaşmıştır. 1850 yıllarında makine çağının başlaması ile üretimde modernize edilmiş ve ekimi pek kolay olmayan kıymetsiz kıraç topraklarda dahi üretilmeye başlanılmıştır. Çok ağır işçilik gerektiren pirinç üretimi için gerekli insan kaynağı tecrübeli göçmen Çinlilerden sağlanmıştır.

Bugün dünya üretiminin büyük bir miktarını başta Çin olmak üzere Güney ve Yakın Doğu Asya ülkeleri, Hindistan, Bengladeş, Pakistan, Tayland ve Vietnam ile Endonezya ve ABD, Afrika'da Mısır Arap Cumhuriyeti yapmaktadır. Bu ülkeler aynı zamanda en büyük ihracatçı ülke konumundadırlar.

Türkiye'de yaygın olarak Trakya Bölgesi ile Samsun, Çorum, Balıkesir ve Kastamonu yörelerinde üretimi yapılmaktadır.

Yıllık üretim miktarı ortalama 550-600.000mt çeltik yaklaşık 350.000mt pirinçtir.

Üretilen bu pirinç, genellikle doğrudan gıda sanayide tüketilir ve ihtiyacın bazı yıllarda tamamına yakınını, üreticinin teşvik göremediği bazı yıllarda ise %70'i karşılar. İhtiyaç eksikliği ithalat ile kapatılır.

Cinsine göre 14 mm kadar uzunlukta ve 3.7-4 mm kadar genişlikteki çeltik adı verilen üzerileri kavuzla kaplı taneler halinde hasat edilir. Bu kavuz fabrikada çıkartılarak önce Kargo haline getirilir, sonra parlatılıp beyazlatılarak Beyaz Pirinç haline getirilir ve paketlenerek tabii halde veya kısmen yahut tamamen haşlanarak satışa sunulur.

Dünyada ticari yönden tane boylarına göre belli başlı üç ana tip olarak tanınan Pirincin yeryüzünde 40.000 kadar çeşidi vardır.

Renk ve türleri uzun, orta ve kısa boydaki Pirinç yine kendi aralarında siyah, beyaz, kahve rengi, sarı renklerde iri, ince, yuvarlak ve yassı olarak cinslere ayrılır.

Son yıllarda ürünün besleme özelliğini kısmen kaybetmesine neden olan bu parlatma işlemi yapılmadan protein, vitamin B1, B2, B12, E ve fosfor, demir kalsiyum ve potasyum yönünden çok daha zengin ve ince kavuzlu pirinç, kahve rengi pirinç adı altında tüketilmeye başlanmıştır.

Pirincin lezzeti, pişme özelliği, piştikten sonraki görünümü ve hatta tekrar ısıtılarak ilk piştiği gibi görünme, dağılmadan durabilme, ve yenilebilme kabiliyeti üretildiği toprağa, bölgedeki gece/gündüz ısı farkları dolayısı ile verilen üretim suyundaki ısı farklarına göre çok değişmektedir.

Ülkemizin pirinç tipleri Gönen Baldo ve Osmancık bu yönden çok büyük üne sahiptirler.